Kıdem Tazminatı Hakkında Merak Edilenler

Ticari hayatımızda SSK’lı işçilerimiz tanınmış bir takım haklar vardır.  İşçiler için önem arz eden bu haklardan birisi kıdem tazminatıdır.  İşçi işveren arasında en çok sorun teşkil eden, mahkemelere kadar taşınan bu kıdem tazminatı nedir?

Genel olarak tanımlamak gerekirse, çeşitli sebeplerle işinden ayrılan işçiye, işveren tarafından ödenen tazminata kıdem tazminatı denilmektedir.

Kıdem tazminatı alabilmek için birtakım şartların yerine gelmiş olması gerekmektedir. Bu şartlar;

• İşçinin aynı işverene bağlı olarak kesintisiz en az 1 yıl çalışması,
• İş sözleşmesinin işveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle,
• İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması ve benzeri nedenlerle,
• Zorunlu askerlik görevi
• Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda yaş dışında gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması,
• Kadın işçinin evlenmesi nedeni ile evlenme tarihi itibariyle 1 yıl içinde başvurması şartıyla, gibi sebeplerle kıdem tazminatı işçiye ödenmektedir.

Peki kıdem tazminatı hesaplanırken hangi ücretler baz alınmaktadır?

Kıdem tazminatı hak ederek işten ayrılan bir işçiye kıdem tazminatı brüt ücreti üzerinden ödenir. 

Brüt ücrete dâhil olacak ödemeler;

Süreklilik arz etmeyen ödemeler kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmemektedir. Örnek vermek gerekirse;

Çıplak ücret- Yemek yardımı- Kasa tazminatı- Gıda yardımı- Yakacak yardımı- Eğitim yardımı- Konut yardımı- Giyecek yardımı- Erzak yardımı- Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli- Unvan tazminatı- Aile yardımı- Çocuk yardımı- Temettü- Havlu ve sabun yardımı ( işyerinde kullanılacaksa tazminat hesabında dikkate alınmaz)- Taşıt yardımı- Yıpranma tazminatı- Kalifiye-Nitelik zammı- Sağlık yardımı- Mali sorumluluk tazminatı- Devamlı ödenen primler

Brüt ücrete dâhil edilmeyecek ödemeler;

Süreklilik arz etmeyen ödemeler kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmemektedir.

Bunlar; yıllık izin ücreti, hafta tatil ücreti, bayram harçlığı, ölüm yardımı, bir defaya mahsus verilen ikramiye ve primler...

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır;

İş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan fazla sürelerde hesaplamaya dahil edilecektir.

Kıdem tazminatı hesaplanırken, ödenecek tazminatın tavan tutarını geçmemesi gerekmektedir.

2018 yılının ilk döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı; 01.01.2018 - 30.06.2018 tarihleri arasında 5.001,76 TL’dir.

Örnekle açıklayacak olursak;

Bir işyerinde 5 yıl süre aylık 7.000,00 TL brüt ücretle çalışan işçi için;

5Yıl x 5.001,76 TL = 35.012,32 TL kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.

Tavan tutarı 2018 yılı için 5.001,76 TL olduğu için 7.000,00 TL’lik brüt ücret dikkate alınmayacaktır. 5.001,76 TL üzerinden kıdem tazminatı hesaplaması yapılacaktır.

Kıdem Tazminatında Dikkat Edilmesi Gerekenler;

Fazla mesai ücretleri, kıdem tazminatına dahil edilmezler,

Kendi isteğiyle işten ayrılanlar kıdem tazminatı alamazlar,

Kıdem tazminatında zaman aşımı 10 yıldır,

İş kanuna tabi olmayanlara kıdem tazminatı verilmez,

Kıdem tazminatı mutlaka bankaya yatırılmalıdır.

MEHMET GÜNGÖR

S.M. MALİ MÜŞAVİR